Қазақы нақыштағы ойыншықтар: Өскемендік кәсіпкерлер өздерінің сүйікті істерін қалай тапты.

Бизнеске арналған идеялар барлық жерде бар деп санайды олар. Өскемендік кәсіпкер Наталья Саратова өзінің ағаштан дайындалған дамытушы балалар ойыншықтарының ассортиментін екі жыл ішінде екі есеге жуық арттыра алды және олармен тек Шығыс Қазақстанның ғана емес, Нұр-Сұлтанның да мектепке дейінгі мекемелерін қамтамасыз ете бастады. Кәсіпкер әйелдің айтуынша балабақшалар inbusiness.kz.-тің негізгі сатып алушылары болып табылады, дегенмен кәсіпкерлер өнімнің бір бөлігін өз сайтында, Instagram аккаунттарында сатады.

Жеке сатып алушыларға келетін болсақ, бұл өнімдерді негізінен АҚШ, Ресей және Еуропа елдерінде тұратын қазақстандықтар онлайн сатып алады. Наталья Саратова өз бизнесін шамамен тоғыз жыл бұрын белгілі Еуропалық брендтің ойыншықтарын сатудан бастады, біртіндеп өз үлгілері бойынша өз өндірісін игерді. Дәл осындай дамытушы контенті, әдістемелік ұсыныстары бар, білім беру уәкілетті органдарының сараптамаларымен бекітілген, суреті, ұлттық нақышы бар ойыншықтарды Қазақстанда әзірге, одан басқа ешкім шығармайды – кәсіпкер өзінің авторлық құқықтарын тіркеді.

«Бірінші қызым Лиза дүниеге келгенде кезде, біз жақсы, сапалы ойыншықтардың жоқ екендігін білдік. Бұл 2012 жыл еді. Ана ретінде мен қызыма ең жақсысын бергім келді, бірақ сол кезде нарықта көптеген сапасыз ойыншықтар пайда болды. Өткір иісі бар пластик, нашар өңделген ағаш. Мен Интернеттен іздей бастадым және бірнеше еуропалық брендтерді таптым, – деп еске алады Наталья Саратова. Олардың бірінің ойыншықтары маған ерекше ұнады, біз компания өкілдерімен байланысып, оның Қазақстандағы дистрибьюторларына айналдық». Кәсіпкерлер бөлшек сауда дүкенін ашты. Бизнесті дамытуға көмектесетін Натальяның күйеуі Қытай Халық Республикасында орналасқан осы ойыншықтарды өндіруші зауытқа барды.

«Осы сапардан кейін өз өнімдерімізді жасау идеясы пайда болды. Алдымен өздеріміз үшін ойыншықтар жасауға тырыстық, алдымен станок сатып алдық, ал күйеуім алғашқы ойыншықтарды балалармен бірге дайындады, – дейді Наталья Саратова. – Бірінші ойыншық – балалар алақанының іздері, олар оны менің туған күніме сыйлық ретінде жасады. Содан кейін ойыншықтарға неге ұлттық нәрсені кірістірмеске деп ойладық? Бұл тақырып өте өзекті. Әр халық өз мәдениетін сақтағысы келеді. Мен орыспын, бірақ Қазақстанды өз Отаным деп санаймын, барлығымыздың тату өмір сүргенімізді қалаймын. Біз бәріміз осы тұжырымдама туралы ойлана бастадық».

Кәсіпкерлер алғашында бірнеше ойыншықтар жасады, сол кезде олардың шағын шеберханасы болды. Бірақ бәрін бастаған кезде, бұл өндіріс сондай маңызды болып көрінбеді – дейді Наталья.

Сол кезде олар өз өнімдерін сатпады, бір реттік тапсырыстары болды. Кәсіпкерлер off-line форматында импортталған ойыншықтарды сататын дүкенді жауып, өз бизнестерін дамыта бастады.

«Менің кішкентай кезімнен ең қызықты деп саналған қазақ халық ертегілерінің жинағы сақталған. Енді мен оларды балаларыма оқимын, олар оны жақсы көреді. Бұл ертегілер өте қызықты, кейде қорқынышты, сонысымен ол әсерлі. Біз қазақ ертегілеріндегі кейіпкерлермен дамыту ойындарын жасауға шешім қабылдадық», – дейді Наталья Саратова.

Осылайша Жалмауыз-кемпір, ертегі батырлары, Ер-Төстік, Жезтырнақ ертегілерден бүкіл әлемге танымал Memorу ойынында, сондай-ақ бәріне белгілі доминода көрініс тапты. Бірте–бірте оларға орыс халық ертегілерінің кейіпкерлері қосылды – Бауырсақ, Мыстан кемпір. Memorу бөлімдерінде қазақ халық аспаптарының, тұрмыстық заттардың бейнелері, ұлттық өрнектер бейнеленген. Латын қарпінде қазақ әліпбиімен пазлы бар. Сонымен қатар, кәсіпкерлер Интернет көздерінен суреттерді ешқашан алмайды.

Кәсіпкерлердің суреттерінің авторлары фриланспен жұмыс істейтін Алматы және Өскемен қалаларының дизайнерлері.

«Біз біртіндеп өз өнімдерімізді балабақшаларға ұсына бастадық. 2019 жылы өндірісте шешуші сәт болды, сол кезде цех аштық. Ғимарат іздеуде және жобаны іске қосуда Өскемен қаласының әкімі бізге стартапер ретінде көмектесті, біз Ново-Явленка ауылына қоныстандық. Онда бізде екі цех бар, «таза» цех – онда бояймыз, тегістейміз және ағаш ұстасы цехы – кесеміз. Қазір екі цехта жеті адам, сондай-ақ «сатушылар» тобы жұмыс істейді. Олар бізде көп салалы шеберлер, бірақ біз қажет болған кезде шеттен дизайнерлер көмегіне жүгінеміз. Олар сурет салады, суретті бағдарламалық форматқа аударады», – деп жалғастырды Наталья Саратова.

Жабдықты сатып алуға ерлі-зайыптылар өз ақшаларын салды. Ал 2020 жылы олар «Бизнестің жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы бойынша жабдықтарды сатып алуға, дамытуға 5 млн теңге алды. Жабдықтар мен материалдарды қазақстандық жеткізушілерден сатып алады, бірақ, өкінішке орай, екеуі де шетелдік өндіріс, дейді Наталья Саратова. Ойыншықтар өндірісінде кез-келген ағаш келе бермейді, – деп түсіндіреді ол. Бірде көлемі, кейде қалыңдығы мен сапасы ойдағыдай болмайды: фанера тегіс, жақсы өңделген болуы керек. Ағаш арнайы сапалы ағаш болуы керек.

«Біздің алғашқы және қазіргі жұмыстарымызды қарасақ жер мен көктей айырмашылық бар. Өңдеу тұрғысынан да, материалдар тұрғысынан да, бояулардың сапасы жағынан да. Күмәнді өндірушілерден шикізат алмаймыз, – деп жалғастырды кәсіпкер. – Бізде арнайы баспа жабдықтары бар. Ылғалды өңдеу мүмкіндігі үшін барлық өнімдер арнайы қауіпсіз жабынға жатады».

Кәсіпкерлер ойыншықтарының мемлекеттік стандартқа сай екендігі туралы құжаттар алды, олардың сапа сертификаттары бар, олар мектепке дейінгі мекемелерде пайдалануға ұсынылады.

«Біз негізінен мемлекеттік тапсырыс бойынша өнім шығарамыз – балабақшалармен келісім-шарт жасаймыз, оларға қажетті мөлшерді рәсімдейміз және жасай бастаймыз. Жұмыс істегенде қоймада артық тауар қалмауын қадағалаймыз. Шеберханалар күн сайын жұмыс істейді, кейде жұмыс көбейіп кетеді, кейде азырақ болады және бәрі тыныш өтеді», – дейді Наталья Саратова.

«2019 жылы бізде 70-ке жуық атау болды, біз оны екі есеге арттырдық, бізде әлі де көптеген жұмыстар бар. Алдымен техникалық бөлігі жасалады: идеяларды сызамыз, электронды нұсқаларға ауыстырамыз, сынақ үлгілерін жасаймыз. Біздің балаларымыз – тоғыз жасар Лиза, алты жасар Ульяна және үш жасар Таисия олармен ойнайды, – дейді Наталья Саратова. «Біз ойыншықтарымызды өзіміз сынаймыз, содан кейін кейбір нәрсені қайта жасаймыз».

Осылайша, кәсіпкерлер үстел ойындары, ойын панельдері, дамыту ойындары, балабақшаларды безендіруге үлкен мүсіндерді өндіруді жолға қойды. Бұл Қазақстан фаунасы өкілдерінің мүсіндері. Сондай-ақ олар «Қазақстан халқы» ойынын әзірледі, онда елімізде тұратын негізгі этностардың ұлттық киімдеріндегі ұлдар мен қыздар бейнеленген.

Наталья Саратова балабақша әдіскерлерімен тығыз жұмыс істеп, олардан өз идеяларын жүзеге асыру үшін не қажет екенін сұрайды. Олар балаларға қазақ жазушыларымен, ақындарымен, табиғатымен танысуға мүмкіндік беретін осындай ойынды көргісі келетіндерін айтып, ойлануға көп тақырыптарды береді дейді.

«Біз қарым-қатынас жасап, олардың идеясын негізге аламыз және оны жүзеге асыруға тырысамыз», – дейді бизнесвумен.

Өскеменде жеке және мемлекеттік балабақшалардың шамамен 90%-ы дамытатын ойыншықтарды сатып алды. Қазірдің өзінде Нұр-Сұлтанда сатылымдар жүріп жатыр. Уақыт өте келе кәсіпкерлер өздерінің дамытушы ойындарымен қазақстандық нарыққа шығып, басқа да балалар тауарларының өндірісін игеруді жоспарлауда. Бірақ олар міндетті түрде сапаға, экологиялық таза және ұлттық нақышқа назар аударғысы келеді.

Дорошенко Х. Истории предпринимателей Восточного Казахстана [Электронный ресурс] : [биография предпринимателя Н. Саратовой] . – Режим доступа: https://www.facebook.com/groups/502266254367589 (Дата обращения 09.02.2022)